Ad Code

Responsive Advertisement

भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )

भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )


RAMSAR- भारत में आर्द्रभूमि स्थल(RAMSAR- Wetland Sites in India)

रामसर वेटलैंड साइट क्या है?(What is the RAMSAR Wetland Site?)


रामसर स्थल एक आर्द्रभूमि स्थल है जिसे रामसर सम्मेलन द्वारा अंतर्राष्ट्रीय महत्व के लिए नामित किया गया है।

रामसर कन्वेंशन का परिचय:


रामसर कन्वेंशन (यूनेस्को द्वारा 1971 में स्थापित, और 1975 में लागू हुआ) आर्द्रभूमि के संरक्षण और टिकाऊ उपयोग के लिए एक अंतरराष्ट्रीयजो इन साइटों के मौलिक पारिस्थितिक कार्यों और आर्थिक, सांस्कृतिक, मनोरंजक और वैज्ञानिक मूल्यों को पहचानती है।


रामसर नाम ईरान में रामसर शहर के नाम पर दिया गया था , 1971 में वहां संधि पर हस्ताक्षर किए गए थे ।

हर साल 2 फरवरी को विश्व आर्द्रभूमि दिवस के रूप में मनाया जाता है , जिसे पहली बार 1997 में मनाया गया था।

वर्तमान  में दुनिया भर में 2,400 से अधिक रामसर साइटें हैं । वे 2.5 मिलियन वर्ग किलोमीटर . से अधिक को कवर करते हैं

यूनाइटेड किंगडम यानी 175 और मेक्सिको में साइटों की संख्या 142 है। 

विश्व का पहला आर्द्रभूमि स्थल

1974 में दुनिया का पहला स्थल ऑस्ट्रेलिया में कोबर्ग प्रायद्वीप था । 

दुनिया की पहली रामसर साइट ऑस्ट्रेलिया में कोबोर्ग प्रायद्वीप थी, जिसे 1974 में नामित किया गया था।


भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )


भारतीय रामसर साइटों के बारे में नवीनतम अपडेट

2 फरवरी 2021 को रामसर कन्वेंशन की 50वीं वर्षगांठ, इस दिन को विश्व आर्द्रभूमि दिवस के रूप में भी मनाया जाता है । भारत ने नेशनल सेंटर फॉर सस्टेनेबल कोस्टल मैनेजमेंट (NCSCM) में चेन्नई में पर्यावरण, वन और जलवायु परिवर्तन मंत्रालय (MoEF&CC) के तहत आर्द्रभूमि संरक्षण और प्रबंधन केंद्र की स्थापना की ।

  • भारत में रामसर स्थलों में से एक सांभर झील नमक खनन के बिगड़ने के कारण चर्चा में है।

  • भारत में चार नई आर्द्रभूमि साइटों को सूची में जोड़ा गया है।

  • जुलाई 2022 में पांच नए रामसर आर्द्रभूमि स्थलों को सूची में जोड़ा गया।

  • अगस्त में 21 नए रामसर स्थल जोड़े गए।

  • तमिलनाडु में रामसर स्थलों की अधिकतम संख्या 14 है, जिसके बाद उत्तर प्रदेश में 10 हैं।


भारत में पहली रामसर साइट:

उड़ीसा में चिल्का झील और राजस्थान में केवलादेव राष्ट्रीय उद्यान को भारत में पहली रामसर साइट के रूप में मान्यता प्राप्त है।


भारत में सबसे छोटी और सबसे बड़ी आर्द्रभूमि:

सुंदरबन सबसे बड़ा है और हिमाचल प्रदेश में रेणुका आर्द्रभूमि भारत में सबसे छोटी रामसर आर्द्रभूमि है।


भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )

1.चिल्का झील  ओडिशा  1981
2. केवलादेव राष्ट्रीय उद्यान   राजस्थान   1981
3.लोकटक झील   मणिपुर   1990
4.वुलर झील  जम्मू-कश्मीर     1990
5.हरिके झील   पंजाब    1990
6.सांभर झील    राजस्थान    1990
7.कंजली झील   पंजाब  2002
8.रोपड़ आर्द्रभूमि  पंजाब   2002
9.कोलेरु झील   आंध्र प्रदेश   2002
10दीपोर बील  असम   2002
11.पोंग बांध झील   हिमाचल प्रदेश   2002
12.त्सो मोरीरी झील  लद्दाख    2002
13.अष्टमुडी झील   केरल    2002
14.सस्थमकोट्टा झील   केरल    2002
15.वेम्बनाड-कोल आर्द्रभूमि क्षेत्र  केरल    2002
16.भोज आर्द्रभूमि    मध्य प्रदेश     2002
17.भितरकनिका मैंग्रोव    उड़ीसा     2002
18.प्वाइंट कैलिमेरे वन्यजीव और पक्षी अभयारण्य    तमिलनाडु    2002
19.पूर्व कोलकाता आर्द्रभूमि    पश्चिम बंगाल   2002
20.चंदेरटल आर्द्रभूमि   हिमाचल प्रदेश    2005
21.रेणुका आर्द्रभूमि    हिमाचल प्रदेश    2005
22.होकेरा आर्द्रभूमि   जम्मू और कश्मीर     2005
23.सुरिंसर और मानसर झील   जम्मू और कश्मीर   2005
24.रुद्रसागर झील   त्रिपुरा    2005
25.ऊपरी गंगा नदी    उत्तर प्रदेश    2005
26.नालसरोवर पक्षी अभयारण्य    गुजरात    2012
27.सुंदरवन डेल्टा क्षेत्र    पश्चिम बंगाल    2019
28.नंदुर मध्यमेश्वर    महाराष्ट्र    2019
29.केशोपुर मिआनी कम्युनिटी रिजर्व    पंजाब    2019
30.नांगल वन्यजीव अभयारण्य   पंजाब    2019
31.व्यास संरक्षण रिजर्व   पंजाब     2019
32.नवाबगंज पक्षी अभयारण्य    उत्तर प्रदेश   2019
33.साण्डी पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
34.समसपुर पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
35.समन पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
36.पार्वती अरगा पक्षी अभयारण्य  उत्तर प्रदेश   2019
37.सरसई नावर झील   उत्तर प्रदेश   2019
38.आसन कंजर्वेशन रिजर्व   उत्तराखंड   2020
39.काबर ताल झील  बिहार   2020
40.लोनार झील   महाराष्ट्र   2020
41.सुर सरोवर झील    उत्तर प्रदेश    2020
42.त्सो कर आर्द्रभूमि क्षेत्र   लद्दाख   2020
43.वाधवाना आर्द्रभूमि क्षेत्र   गुजरात   2021
44.थोल झील वन्यजीव अभ्यारण्य   गुजरात   2021
45.सुल्तानपुर राष्ट्रीय उद्यान   हरियाणा    2021
46.भिंड़ावास वन्यजीव अभ्यारण्य   हरियाणा    2021
47.हैदरपुर वेटलैंड   उत्तर प्रदेश    2021
48.बखीरा वन्यजीव अभ्यारण   उत्तर प्रदेश   2022
49.खिजड़िया वन्यजीव अभयारण्य   गुजरात   2022
50.करिकिली पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
51.पल्लिकरनई  मार्श रिजर्व फॉरेस्ट   तमिलनाडु   2022
52.पिचवरम मैंग्रोव   तमिलनाडु   2022
53.पाला अर्द्धभूमि  मिजोरम   2022
54.साख्य सागर   मध्यप्रदेश   2022
55.कुनथनकुलम पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
56.मन्नार की खाड़ी समुद्री बायोस्फीयर रिजर्व   तमिलनाडु    2022
57.उदयमार्थदपुरम पक्षी अभयारण्य    तमिलनाडु   2022
58.वेदान्थंगल पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
59.वेलोड पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु    2022
60.वेम्बन्नूर वेटलैंड कॉम्प्लेक्स   तमिलनाडु   2022
61.सतकोसिया गॉर्ज   ओडिशा  2022
62.नंदा झील   गोवा   2022
63.रंगनाथितु वी एस  कर्नाटक   2022
@Mppolice20_22
64.शिरपुर आर्द्रभूमि  मध्यप्रदेश   2022
65.टंपारा झील   ओडिशा   13 अगस्त    2022
66.हीराकुंड रिजर्व   ओडिशा   13 अगस्त 2022
67.अनसुपा झील   ओडिशा    13 अगस्त 2022
68.यशवंत सागर    मध्य प्रदेश    13 अगस्त 2022
69.चित्रांगुडी पक्षी अभ्यारण्य   तमिलनाडु   13 अगस्त 2022
70.सुचिन्द्रम थेरूर वेटलैंड कॉम्प्लेक्स  तमिलनाडु   13 अगस्त 2022
71.वडुवुर पक्षी अभ्यारण्य     तमिलनाडु     13 अगस्त 2022
72.कांजीरंकुलम पक्षी अभ्यारण्य     तमिलनाडु    13 अगस्त 2022
73.ठाणे क्रीक     महाराष्ट्र     13 अगस्त 2022
74.हाइगम वेटलैंड कंजर्वेशन रिजर्व    जम्मू और कश्मीर     13 अगस्त 2022
75.शालबुग वेटलैंड कंजर्वेशन रिजर्व   जम्मू और कश्मीर    13 अगस्त 2022


भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )


RAMSAR- भारत में आर्द्रभूमि स्थल(RAMSAR- Wetland Sites in India)

रामसर वेटलैंड साइट क्या है?(What is the RAMSAR Wetland Site?)


रामसर स्थल एक आर्द्रभूमि स्थल है जिसे रामसर सम्मेलन द्वारा अंतर्राष्ट्रीय महत्व के लिए नामित किया गया है।

रामसर कन्वेंशन का परिचय:


रामसर कन्वेंशन (यूनेस्को द्वारा 1971 में स्थापित, और 1975 में लागू हुआ) आर्द्रभूमि के संरक्षण और टिकाऊ उपयोग के लिए एक अंतरराष्ट्रीयजो इन साइटों के मौलिक पारिस्थितिक कार्यों और आर्थिक, सांस्कृतिक, मनोरंजक और वैज्ञानिक मूल्यों को पहचानती है।


रामसर नाम ईरान में रामसर शहर के नाम पर दिया गया था , 1971 में वहां संधि पर हस्ताक्षर किए गए थे ।

हर साल 2 फरवरी को विश्व आर्द्रभूमि दिवस के रूप में मनाया जाता है , जिसे पहली बार 1997 में मनाया गया था।

वर्तमान  में दुनिया भर में 2,400 से अधिक रामसर साइटें हैं । वे 2.5 मिलियन वर्ग किलोमीटर . से अधिक को कवर करते हैं

यूनाइटेड किंगडम यानी 175 और मेक्सिको में साइटों की संख्या 142 है। 

विश्व का पहला आर्द्रभूमि स्थल

1974 में दुनिया का पहला स्थल ऑस्ट्रेलिया में कोबर्ग प्रायद्वीप था । 

दुनिया की पहली रामसर साइट ऑस्ट्रेलिया में कोबोर्ग प्रायद्वीप थी, जिसे 1974 में नामित किया गया था।


भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )


भारतीय रामसर साइटों के बारे में नवीनतम अपडेट

2 फरवरी 2021 को रामसर कन्वेंशन की 50वीं वर्षगांठ, इस दिन को विश्व आर्द्रभूमि दिवस के रूप में भी मनाया जाता है । भारत ने नेशनल सेंटर फॉर सस्टेनेबल कोस्टल मैनेजमेंट (NCSCM) में चेन्नई में पर्यावरण, वन और जलवायु परिवर्तन मंत्रालय (MoEF&CC) के तहत आर्द्रभूमि संरक्षण और प्रबंधन केंद्र की स्थापना की ।

  • भारत में रामसर स्थलों में से एक सांभर झील नमक खनन के बिगड़ने के कारण चर्चा में है।

  • भारत में चार नई आर्द्रभूमि साइटों को सूची में जोड़ा गया है।

  • जुलाई 2022 में पांच नए रामसर आर्द्रभूमि स्थलों को सूची में जोड़ा गया।

  • अगस्त में 21 नए रामसर स्थल जोड़े गए।

  • तमिलनाडु में रामसर स्थलों की अधिकतम संख्या 14 है, जिसके बाद उत्तर प्रदेश में 10 हैं।


भारत में पहली रामसर साइट:

उड़ीसा में चिल्का झील और राजस्थान में केवलादेव राष्ट्रीय उद्यान को भारत में पहली रामसर साइट के रूप में मान्यता प्राप्त है।


भारत में सबसे छोटी और सबसे बड़ी आर्द्रभूमि:

सुंदरबन सबसे बड़ा है और हिमाचल प्रदेश में रेणुका आर्द्रभूमि भारत में सबसे छोटी रामसर आर्द्रभूमि है।


भारत के सभी 75 रामसर स्थलो की सूची 2022 ( List of All 75 Ramsar Sites in India in Hindi 2022 )

1.चिल्का झील  ओडिशा  1981
2. केवलादेव राष्ट्रीय उद्यान   राजस्थान   1981
3.लोकटक झील   मणिपुर   1990
4.वुलर झील  जम्मू-कश्मीर     1990
5.हरिके झील   पंजाब    1990
6.सांभर झील    राजस्थान    1990
7.कंजली झील   पंजाब  2002
8.रोपड़ आर्द्रभूमि  पंजाब   2002
9.कोलेरु झील   आंध्र प्रदेश   2002
10दीपोर बील  असम   2002
11.पोंग बांध झील   हिमाचल प्रदेश   2002
12.त्सो मोरीरी झील  लद्दाख    2002
13.अष्टमुडी झील   केरल    2002
14.सस्थमकोट्टा झील   केरल    2002
15.वेम्बनाड-कोल आर्द्रभूमि क्षेत्र  केरल    2002
16.भोज आर्द्रभूमि    मध्य प्रदेश     2002
17.भितरकनिका मैंग्रोव    उड़ीसा     2002
18.प्वाइंट कैलिमेरे वन्यजीव और पक्षी अभयारण्य    तमिलनाडु    2002
19.पूर्व कोलकाता आर्द्रभूमि    पश्चिम बंगाल   2002
20.चंदेरटल आर्द्रभूमि   हिमाचल प्रदेश    2005
21.रेणुका आर्द्रभूमि    हिमाचल प्रदेश    2005
22.होकेरा आर्द्रभूमि   जम्मू और कश्मीर     2005
23.सुरिंसर और मानसर झील   जम्मू और कश्मीर   2005
24.रुद्रसागर झील   त्रिपुरा    2005
25.ऊपरी गंगा नदी    उत्तर प्रदेश    2005
26.नालसरोवर पक्षी अभयारण्य    गुजरात    2012
27.सुंदरवन डेल्टा क्षेत्र    पश्चिम बंगाल    2019
28.नंदुर मध्यमेश्वर    महाराष्ट्र    2019
29.केशोपुर मिआनी कम्युनिटी रिजर्व    पंजाब    2019
30.नांगल वन्यजीव अभयारण्य   पंजाब    2019
31.व्यास संरक्षण रिजर्व   पंजाब     2019
32.नवाबगंज पक्षी अभयारण्य    उत्तर प्रदेश   2019
33.साण्डी पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
34.समसपुर पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
35.समन पक्षी अभयारण्य   उत्तर प्रदेश   2019
36.पार्वती अरगा पक्षी अभयारण्य  उत्तर प्रदेश   2019
37.सरसई नावर झील   उत्तर प्रदेश   2019
38.आसन कंजर्वेशन रिजर्व   उत्तराखंड   2020
39.काबर ताल झील  बिहार   2020
40.लोनार झील   महाराष्ट्र   2020
41.सुर सरोवर झील    उत्तर प्रदेश    2020
42.त्सो कर आर्द्रभूमि क्षेत्र   लद्दाख   2020
43.वाधवाना आर्द्रभूमि क्षेत्र   गुजरात   2021
44.थोल झील वन्यजीव अभ्यारण्य   गुजरात   2021
45.सुल्तानपुर राष्ट्रीय उद्यान   हरियाणा    2021
46.भिंड़ावास वन्यजीव अभ्यारण्य   हरियाणा    2021
47.हैदरपुर वेटलैंड   उत्तर प्रदेश    2021
48.बखीरा वन्यजीव अभ्यारण   उत्तर प्रदेश   2022
49.खिजड़िया वन्यजीव अभयारण्य   गुजरात   2022
50.करिकिली पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
51.पल्लिकरनई  मार्श रिजर्व फॉरेस्ट   तमिलनाडु   2022
52.पिचवरम मैंग्रोव   तमिलनाडु   2022
53.पाला अर्द्धभूमि  मिजोरम   2022
54.साख्य सागर   मध्यप्रदेश   2022
55.कुनथनकुलम पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
56.मन्नार की खाड़ी समुद्री बायोस्फीयर रिजर्व   तमिलनाडु    2022
57.उदयमार्थदपुरम पक्षी अभयारण्य    तमिलनाडु   2022
58.वेदान्थंगल पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु   2022
59.वेलोड पक्षी अभयारण्य   तमिलनाडु    2022
60.वेम्बन्नूर वेटलैंड कॉम्प्लेक्स   तमिलनाडु   2022
61.सतकोसिया गॉर्ज   ओडिशा  2022
62.नंदा झील   गोवा   2022
63.रंगनाथितु वी एस  कर्नाटक   2022
@Mppolice20_22
64.शिरपुर आर्द्रभूमि  मध्यप्रदेश   2022
65.टंपारा झील   ओडिशा   13 अगस्त    2022
66.हीराकुंड रिजर्व   ओडिशा   13 अगस्त 2022
67.अनसुपा झील   ओडिशा    13 अगस्त 2022
68.यशवंत सागर    मध्य प्रदेश    13 अगस्त 2022
69.चित्रांगुडी पक्षी अभ्यारण्य   तमिलनाडु   13 अगस्त 2022
70.सुचिन्द्रम थेरूर वेटलैंड कॉम्प्लेक्स  तमिलनाडु   13 अगस्त 2022
71.वडुवुर पक्षी अभ्यारण्य     तमिलनाडु     13 अगस्त 2022
72.कांजीरंकुलम पक्षी अभ्यारण्य     तमिलनाडु    13 अगस्त 2022
73.ठाणे क्रीक     महाराष्ट्र     13 अगस्त 2022
74.हाइगम वेटलैंड कंजर्वेशन रिजर्व    जम्मू और कश्मीर     13 अगस्त 2022
75.शालबुग वेटलैंड कंजर्वेशन रिजर्व   जम्मू और कश्मीर    13 अगस्त 2022


Post a Comment

0 Comments